31
август
2022
күнтізбелік-тақырыптық жоспар. Биология пәні. 2022-2023 оқу жылы
КҮНТІЗБЕЛІК ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАР
Жаратылыстану-математикалық бағыт 72 сағат
Пән: Биология
Сынып: 10
Жаратылыстану-математикалық бағыт 72 сағат
Пән: Биология
Сынып: 10
| Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі Ауыспалы тақырыптар | Тақырып/ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқу мақсаты | Сағ саны | Р/с | Мерзімі | Ескерту | |||||||||||||
| 1 тоқсан | |||||||||||||||||||
| 10.1А Молекулалық биологияжәне биохимия (11 сағат) | Жердегі тіршілік үшін судың маңызы. | 10.4.1.1 Жердегі тіршілік үшін судың іргеліі маңызын түсіндіру | 1 | 1 | |||||||||||||||
| Көмірсуларды жіктеу: моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Химиялық құрылымы. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері. | 10.4.1.2 көмірсуларды құрылымы, құрамы және қызметтері бойынша жіктеу | 1 | 2 | ||||||||||||||||
| Редуцирленетін және редуцирленбейтін қанттар. Зертханалық жұмыс «Редуцирленетін және редуцирленбейтін қанттардың тотықсыздандыру қабілетін зерттеу». | 10.4.1.3 редуцирленетін және редуцирленбейтін қанттарды анықтау | 1 | 3 | ||||||||||||||||
| Липидтердің құрылымдық компоненттері. Майлардың химиялық құрылысы мен қызметтері. | 10.4.1.4 майлардың химиялық құрылысы мен қызметтерін сипаттау | 1 | 4 | ||||||||||||||||
| Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыздардың құрылымдық деңгейлері мен құрылысы. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы. Зертханалық жұмыс «Нәруыздардың құрылымына әр түрлі жағдайлардың әсері (температура, pH)». | 10.4.1.5 нәруыздарды олардың құрылымы, құрамы, атқаратын қызметтері бойынша жіктеу | 1 | 5 | ||||||||||||||||
| 10.4.1.6 түрлі жағдайлардың нәруыздар құрылымына әсерін зерттеу | 1 | 6 | |||||||||||||||||
| Биологиялық нысандарда нәруыздың болуы. Зертханалық жұмыс «биологиялық нысандарда нәруыздың болуын анықтау». | 10.4.1.7 биологиялық нысандарда нәруыздың болуын анықтау | 1 | 7 | ||||||||||||||||
| ДНҚ құрылысы. ДНҚ құрылымы (бірінші және екінші реттік). ДНҚ молекуласының қызметі. | 10.4.1.8 ДНҚ құрылымы мен қызметі арасындағы байланысты орнату | 1 | 8 | ||||||||||||||||
| Репликация механизмі. ДНҚ. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі. | 10.4.1.9 Чаргафф ережелері негізінде ДНҚ репликациясы үдерісін сипаттау | 1 | 9 | ||||||||||||||||
| РНҚ молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық РНҚ. Рибосомалық РНҚ. Транспорттық РНҚ. | 10.4.1.10 РНҚ типтерінің құрылысы мен қызметтерін ажырату | 1 | 10 | ||||||||||||||||
| РНҚ және ДНҚ молекулалары құрылысынның ұқсастықтары мен айырмашылықтары. | 10.4.1.11 РНҚ және ДНҚ молекулаларының құрылысын салыстыру | 1 | 11 | ||||||||||||||||
| 10.1B Жасушалық биология (4 сағат) | Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары (мембранасыз, бірмембраналы және қосмембраналы). Ядро. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. | 10.4.2.1 электронды микроскоп арқылы көрінетін жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру | 1 | 12 | |||||||||||||||
| Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделі. Мембраналық нәруыздардың, фосфолипидтердің, гликопротеиндердің, гликолипидтердің, холестеролдың қызметі. Зертханалық жұмыс «Жасуша мембранасына әр түрлі жағдайлардың әсері». | 10.4.2.2 жасуша мембранасының сұйық кристалды моделін пайдаланып, жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланысты орнату | 2 | 13-14 | ||||||||||||||||
| Бактерия, саңырауқұлақ., өсімдік және жануар жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері. | 10.4.2.3 прокариот және эукариот жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтерін салыстыру | 1 | 15 | ||||||||||||||||
| 10.1С Қоректену (2 сағат) | Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар мен жағдайлар: рН; температура; субстрат концентрациясы, фермент ингибитор және активатор. Зертханалық жұмыс «Ферменттер белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың әсері». | 10.1.2.1 әр түрлі жағдайлардың (температура, pH, субстрат пен ингибитор концентрациясы | 2 | 16-17 | |||||||||||||||
| ІЖБ | 1 | 18 | |||||||||||||||||
| Барлығы | 18 | ||||||||||||||||||
| 2-тоқсан | |||||||||||||||||||
| 10.2А Заттардың тасымалдануы (3 сағат) | Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қызметі. Адам гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығы. | 10.1.3.1. эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығын түсіндіру | 1 | 1 | |||||||||||||||
| Беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасының диффузия жылдамдығына әсері. Эритроцит жасушасы беттік аудан мөлшерінің, көлемге қатынасының маңызы. Зертханалық жұмыс «Жасушаның беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасын анықтау». | 10.1.3.2 беттік аудан мөлшерінің көлемге қатынасының мәнін есептеу және олардың заттарды тасымалдауға қатысты маңызын түсіндіру | 1 | 2 | ||||||||||||||||
| Пассивті тасымалдау механизмі:қарапайым тасымал, мембраналық каналдар арқылы диффузия, жеңілдетілген диффузия. | 10.1.3.3 пассивті тасымалдау механизмін түсіндіру | 1 | 3 | ||||||||||||||||
| 10.2В Тыныс алу (6 сағат) | АТФ-тың құрылысы мен қызметі | 10.1.4.1 АТФ-тың құрылысы мен қызметтерін сипаттау | 1 | 4 | |||||||||||||||
| АТФ синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері. | 10.1.4.2 анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы АТФ синтезін салыстыру | 1 | 5 | ||||||||||||||||
| Метаболизм түрлері. Энергетикалық алмасу кезеңдері. | 10.1.4.3 метоболизмнің түрлерін атау | 1 | 6 | ||||||||||||||||
| 10.1.4.4 энергетикалық алмасу кезеңдерін сипаттау | 1 | 7 | |||||||||||||||||
| Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысы. | 10.1.4.5 митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысты орнату | 1 | 8 | ||||||||||||||||
| Кребс циклі. Циклдің негізгі және аралық қосылыстары мен реакцияның соңғы өнімдері. Электрондық-тасымалдау тізбегі. Биологиялық жүйелер үшін маңызы. | 10.1.4.6 Кребс циклін сипаттау | 1 | 9 | ||||||||||||||||
| 10.2 С Бөліп шығару (5 сағат) | Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі. | 10.1.5.1 зәрдің сүзілу (фильтрация) және түзілуі механизмін түсіндіру | 1 | 10 | |||||||||||||||
| Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектсі. Гипофункция. Гиперфункция. | 10.1.5.2 су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның (АДГ) ролін түсіндіру | 1 | 11 | ||||||||||||||||
| Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Диализ әсерінің себептері,. Диализ әдістері: перитонеальды, гемодиализ. | 10.1.5.3 диализ механизмін түсіндіру | 1 | 12 | ||||||||||||||||
| Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплантациясы. Артықшылықтары мен кемшіліктері. | 10.1.5.4 бүйрек трансплантациясы мен диализдің артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау | 1 | 13 | ||||||||||||||||
| ІЖБ | 1 | 14 | |||||||||||||||||
| Барлығы | 14 | ||||||||||||||||||
| 3-тоқсан | |||||||||||||||||||
| 10.3А Жасушалық цикл (4 сағат) | Митоз. Жасушада митоздың әр түрлі кезеңдерінде жүретін үрдістер. Зертханалық жұмыс «пияз тамыры ұшындағы жасушалардан митоздың белсенділік деңгейін анықтау» | 10.2.2.1 дайын микропрепараттар көмегімен митоз фазаларын зерттеу | 1 | 1 | |||||||||||||||
| Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез. | 10.2.2.2 өсімдіктер мен жануарлардағы гаметалардың қалыптасу ерекшелігін түсіндіру | 1 | 2 | ||||||||||||||||
| Онкологиялық жаңатүзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар. | 10.2.2.3 жасушалардың бақылауға бағынбайтын бөлінуі нәтижесінде обырдың түзілуін түсіндіру | 1 | 3 | ||||||||||||||||
| Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар. | 10.2.2.4 қартаю үдерісін түсіндіру | 1 | 4 | ||||||||||||||||
| 10.3В Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары (6сағат) | Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар. Зертханалық жұмыс «Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу». | 10.2.4.1 модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу | 1 | 5 | |||||||||||||||
| Белгілердің тұқымқуалауындағы цитологиялық негіздер. Дигибридті будандастыру кезіндегі хромосомалардың тәуелсіз ажырауы. Жынысқа тіркес тқұым қуалау. Көптік аллельділік. Есептер шығару. | 10.2.4.2 дигибридті будандастыру; жыныспен тіркескен тұқым қуалау мен көп аллельділіктің цитологиялық негіздерін есептер шығаруда қолдану | 1 | 6 | ||||||||||||||||
| Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы. | 10.2.4.3 кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуын түсіндіру | 1 | 7 | ||||||||||||||||
| Аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуі. Эпистаз. Комплиментарлық. Полимерия. | 10.2.4.4 аллельді және аллельді емес гендердің өзара әрекеттесуін салыстыру | 1 | 8 | ||||||||||||||||
| Хуго де Фризадің мутация теориясы. Кенеттен және индуцияланған мутация. Нүктелік, хромосомалық, геномдық, ядролық және цитоплазмалық мутациялар. Модельдеу «Адам хромосомасы жиынтығынан кариограмм құру. Геномдық мутацияны оқып білу». | 10.2.4.5 Хуго де Фриздің мутация теориясын, мутагенез себептер, мутагенез себептерін және мутация түрлерін зерттеу | 1 | 9 | ||||||||||||||||
| Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары. | 10.2.4.6 хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық ауруларын (аутосомдық және жыныстық) сипаттау | 1 | 10 | ||||||||||||||||
| 10.3 C Эволюциялық даму және селекция негіздері Тірі ағзалардың көптүрлілігі (10 сағат) | Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Тұқымқуалайтын өзгергіштік – эволюция негізі. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар. | 10.2.6.1 тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру | 1 | 11 | |||||||||||||||
| 10.2.6.2 эволюция үдерісіне әсер ететін факторларды талдау | 1 | 12 | |||||||||||||||||
| Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық. Эмбриологиялық. Палеонтологиялық. Биогеографиялық. Биохимиялық. | 10.2.6.3 эволюцияның дәлелдемелерін талдау | 1 | 13 | ||||||||||||||||
| Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері. | 10.1.1.1 Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау | 1 | 14 | ||||||||||||||||
| Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Түсінік «Соңғы әмбебап жалпы ата тек». Модельдеу «Кладограмма құру». Филогенетикалық картның әр түрлі формалары. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың айырмашылығы. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың эволюциялық маңызы. | 10.1.1.2 филогенетикалық карталарды (кладограммалар мен филогенетикалық ағаштарды) құру және түсіндіріп беру | 1 | 15 | ||||||||||||||||
| 10.1.1.3 әр алуан филогенетикалық карталардың (кладограммалар мен филогенетикалық ағаштар) принциптерін салыстыру | 1 | 16 | |||||||||||||||||
| Түр түзілудің тәсілдері. Түр түзілудің механизмі. Түр түзілудің оқшаулаушы механизмі. Түртүзілудегі репродуктивті оқшаулану. Полиплоидия және гибридизация. | 10.2.6.4 түр түзілудің тәсілдерін атау | 1 | 17 | ||||||||||||||||
| 10.2.6.5 түр түзілудің негізгі механизмдерін жіктеу | 1 | 18 | |||||||||||||||||
| Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез. | 10.2.5.1 селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | 1 | 19 | ||||||||||||||||
| Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар. | 10.2.6.6 антропогенездің кезеңдерін атау | 1 | 20 | ||||||||||||||||
| ІЖБ | 1 | ||||||||||||||||||
| Барлығы | 20 | ||||||||||||||||||
| 4-тоқсан | |||||||||||||||||||
| 10.4 B Координация және реттеу (5 сағат) | Жүйке жасушаларының құрылысы. Мембраналық потенциал. Әрекет потенциалы. Әрекет потенциалының инициациясы мен трансмиссиясы. Нейронның аксон бойымен қозудың берілуі. | 10.1.7.1 миеленденген нейрон аксонында әрекет потенциалының инициациясы мен трансмиссиясын сипаттау және түсіндіру | 1 | 1 | |||||||||||||||
| Рефрактерлық кезең мен оның маңызы. Миелинденген нейрондардың артықшылығы. Миелинденген және миелинденбеген нейрондарды салыстыру. | 10.1.7.2 рефрактерлық кезең мен миелин қабығының маңызын түсіндіру | 1 | 2 | ||||||||||||||||
| Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен . | 10.1.7.3 жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін оқып білу | 1 | 3 | ||||||||||||||||
| Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы. | 10.1.7.4 механорецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беруін (Пачини денешігі) сипаттау | 1 | 4 | ||||||||||||||||
| Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс. Холинергиялық синапстың мысалында синапстық берілудің механизмі. | 10.1.7.5 холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты орнату | 1 | 5 | ||||||||||||||||
| 10.4 C Қозғалыс (3 сағат) | Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (аймақ, дисклер, саркомерлер, актин, миозин т.б.). | 10.1.6.1 көлденең жолақты бұлшықеттердің ультрақұрылымын зерттеу | 1 | 6 | |||||||||||||||
| Бұлшықет талшықтарының жиырылу механизмі. Бұлшықет талшығының Т-жүйесі. | 10.1.6.2 бұлшықеттің жиырылу механизмін түсіндіру | 1 | 7 | ||||||||||||||||
| Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысы. Актинге қатысты қаңқа бұлшықет ұлпаларының түрлер. | 10.1.6.3 жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысының байланысын орналастыру | 1 | 8 | ||||||||||||||||
| 10.4 D Биомедицина және биоинформатика (2 сағат) | Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника т.б.). Медициналық биомеханика (протездеу т.б. Эргометриялық биомеханика(оптимизация т.б.) Модельдеу «Жердегі тірі ағзалар қозғалысының биомеханикасын зерттеу». | 10.4.4.1 биомеханиканы робототехникада қолдалынуын зерттеу | 1 | 9 | |||||||||||||||
| Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамдығы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардиография, оның диагностикалық маңызы. Модельдеу « Жүректе өтетін электрлік үрдісті зерттеу». | 10.4.4.2 электрокардиограмманы қолдана отырып жүрек автоматиясы механизмін түсіндіру | 2 | 10-11 | ||||||||||||||||
| 10.4 E Биотехнология (4 сағат) | Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері. | 10.4.3.1 биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау | 1 | 12 | |||||||||||||||
| ПТР-ді қолдану. Медициналық диагностикалауда, әкелікті негіздеуде, тұлғаларды дербестендіру медицинасында , гендерді клондауда, ДНҚ секвенирлеуде мутагенезде полимеразды тізбекті реакцияның маңызы. | 10.4.3.2 полимеразды тізбекті реакцияның таксономияда, медицинада мен криминалистикада және,маңызын сипаттау | 1 | 13 | ||||||||||||||||
| Гендік -инженериялық манипуляциялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы. | 10.4.3.3 гендік -инженериялық манипуляциялаудың кезеңдерін түсіндіру | 1 | 14 | ||||||||||||||||
| Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары. | 10.4.3.4 гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтарын талқылау | 1 | 15 | ||||||||||||||||
| ІЖБ | 1 | 16 | |||||||||||||||||
| Барлығы | 16 | ||||||||||||||||||